Tổng quan
Nhu cầu thực tiễn
Trong những năm gần đây, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số và mạng xã hội đã thay đổi cách thức con người tiếp cận và sử dụng thông tin, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục và học ngoại ngữ. Với đặc điểm dễ tiếp cận, nội dung đa dạng và mang tính giải trí cao, các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Threads, Instagram,… đã trở thành công cụ hỗ trợ học tập phổ biến đối với sinh viên, trong đó có sinh viên khoa NN&VH Hàn Quốc, trường Đại học Ngoại ngữ, ĐHQGHN. Theo đó, một xu hướng mới đang nổi lên là việc áp dụng phương pháp “Mì ăn liền” – một phương pháp học qua các nội dung ngắn, súc tích được truyền tải dưới dạng bài văn ngắn, video ngắn – trong việc phát triển kỹ năng Nói tiếng Hàn trình độ sơ cấp. Dù mang lại lợi ích trước mắt như tiết kiệm thời gian, tăng cường sự hứng thú, phương pháp này lại đặt ra nhiều lo ngại về hiệu quả ghi nhớ lâu dài cũng như khả năng sử dụng ngôn ngữ trong thực tiễn, nhằm giúp người học tiếp thu thông tin một cách nhanh chóng.
Tổng quan tài liệu công trình nghiên cứu liên quan
Việc áp dụng công nghệ số, đặc biệt là mạng xã hội, đang ngày càng thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ngôn ngữ cả trong và ngoài nước. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, các tài liệu nghiên cứu về ứng dụng mạng xã hội trong việc học ngoại ngữ, cụ thể là kỹ năng Nói tiếng Hàn vẫn còn tương đối hạn chế. Do đó, nhóm tác giả dựa trên việc nghiên cứu, phân tích kết quả của các nhóm nghiên cứu khi họ xem xét ứng dụng của mạng xã hội trong việc dạy và học tiếng Hàn để tìm ra các vấn đề liên quan, ảnh hưởng đến việc học kỹ năng Nói.
Những công trình nghiên cứu về ứng dụng của mạng xã hội trong việc dạy và học ngoại ngữ
a. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Nghiên cứu “TikTok: A New Way of English Learning” của tác giả Duan, C. (2023) đã chỉ ra các ưu điểm và nhược điểm trong việc áp dụng nền tảng TikTok với hình thức video ngắn trong việc học tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai. Qua đó tác giả đưa ra những dự đoán về sự ảnh hưởng của nền tảng TikTok đối với việc đào tạo tiếng Anh trong tương lai.
Tương tự, bài nghiên cứu của nhóm tác giả Wang, M., Chen, H., & Yang, S. (2019) “The personalized learning experience in social media platforms: Opportunities and challenges” bên cạnh việc nêu ra ưu điểm và thách thức của trong việc xây dựng môi trường học tập phù hợp với cá nhân người học từ các nền tảng mảng xã hội, tác giả đề xuất tối ưu hóa các nền tảng này để đáp ứng nhu cầu của từng cá nhân học viên, đồng thời chỉ ra những khó khăn liên quan đến việc duy trì sự tập trung, chất lượng nội dung, và sự tương tác của người học.
Bên cạnh đó, bài nghiên cứu “Impacts of Social Media on Language Learning: A Review of Literature” của Yonghong Zhou (2021) đã đánh giá tác động của phương tiện truyền thông xã hội đến việc học ngôn ngữ, nhấn mạnh phương tiện truyền thông xã hội như là công cụ phát triển kỹ năng ngôn ngữ và phương tiện truyền thông xã hội là nền tảng giao tiếp liên văn hóa. Nghiên cứu cũng nêu bật những hạn chế tiềm tàng của các nền tảng truyền thông xã hội, ví dụ như sự mất tập trung và mối quan tâm về thông tin xung đột.
b. Những nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam, bài nghiên cứu “Sử dụng các video tiếng Anh ngắn trên mạng xã hội Facebook nhằm phát triển vốn từ vựng cho sinh viên năm thứ nhất ngành ngôn ngữ Anh – Trường Đại học Hồng Đức” của nhóm tác giả Nguyễn Thanh Minh, Lê Thị Thảo Nguyên (2023) đã sử dụng phương pháp thực nghiệm với đối tượng là hai nhóm sinh viên được chọn là nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Kết quả cho thấy sau khi sử dụng phương pháp học từ vựng thông qua các video tiếng Anh ngắn, vốn từ vựng qua sinh viên đã tăng lên rõ rệt sau 8 tuần. Từ đó nhóm nghiên cứu đã rút ra được các ưu điểm của việc sử dụng mạng xã hội Facebook trong việc học từ vựng tiếng Anh nói riêng và luyện tập các kỹ năng tiếng Anh nói chung.
Bên cạnh đó, bài nghiên cứu “Ứng dụng mạng xã hội trong việc đánh giá việc học ngoại ngữ” của nhóm tác giả Đào Xuân Phương Trang, Nguyễn Minh Trí (2020) đã tiến hành khảo sát với sự tham gia của 40 sinh viên chuyên ngành ngôn ngữ Anh thương mại của Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh từ đó chỉ ra những ưu điểm và khó khăn trong việc tích hợp mạng xã hội trong việc giảng dạy trực tuyến và ảnh hưởng tới việc học ngoại ngữ của sinh viên ngành ngôn ngữ.
Những công trình nghiên cứu về việc nâng cao kỹ năng Nói trong việc học ngoại ngữ
a. Những nghiên cứu ở nước ngoài Nghiên cứu “The Effectiveness of YouTube as Learning Media in Improving Learners’ Speaking Skills” của nhóm tác giả Kristiani, P. E & Pradnyadewi, D. A. M. (2021) đã chỉ ra hiệu quả trong việc sử dụng nền tảng Youtube như một phương tiện học tập để cải thiện kỹ năng nói đối với người học tiếng Anh.
Nghiên cứu “The Effect of Task-Based Language Teaching on Developing Speaking Skills among EFL Learners” của tác giả Fereshteh M. Azizifard (2024) đã chỉ ra mục tiêu của phương pháp giảng dạy ngôn ngữ theo nhiệm vụ (TBLT) là hỗ trợ người học có được sự hiểu biết tiềm thức về ngôn ngữ, cho phép họ tham gia giao tiếp một cách dễ dàng và tự phát. Nghiên cứu nhằm mục đích điều tra thái độ của sinh viên đối với tác động của các bài thuyết trình nhóm đối với việc cải thiện kỹ năng nói của họ. Cụ thể, nghiên cứu sử dụng phương pháp tiếp cận theo nhiệm vụ để dạy tiếng Anh kỹ thuật cho sinh viên năm thứ 2 ngành kỹ thuật kiến trúc tại Đại học Cihan-Erbil.
b. Những nghiên cứu ở Việt Nam
Tại Việt Nam, bài nghiên cứu “Phân tích sự lo lắng của sinh viên năm thứ nhất đối với kỹ năng nói tiếng Anh tại trường Đại học Công nghiệp Hà Nội” của nhóm tác giả Đỗ Thị Hạnh, Vũ Thị Phương Thoa (2022) đã thực hiện khảo sát và chỉ ra phương pháp giảng dạy ngôn ngữ theo hướng giao tiếp đặc biệt có hiệu quả trong việc giảm thiểu sự lo lắng của sinh viên đối với kỹ năng nói tiếng Anh. Ngoài ra đối tượng khảo sát là sinh viên đã đưa ra những đề xuất thiết thực và gần gũi với người học, giúp hạn chế được sự lo ngại trong việc giao tiếp tiếng Anh.
Bài nghiên cứu “Đề xuất một số hoạt động cải thiện kỹ năng nói tiếng Anh cho sinh viên” của tác giả Chu Thị Bích Liên (2022) đã chỉ ra thực trạng thiếu tự tin khi giao tiếp tiếng Anh của người học tại Việt Nam và một số nhân tố ảnh hưởng đến quá trình thực hiện kỹ năng nói của sinh viên, từ đó đưa ra một số đề xuất về phương pháp giảng dạy cho giảng viên, nhằm hỗ trợ sinh viên luyện tập và nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh.
Bài tạp chí “Giải pháp nâng cao kỹ năng giao tiếp cho sinh viên chuyên ngành Hàn Quốc học, Trường Đại học Đà Lạt” của nhóm tác giả Lưu Khánh Loan, Dương Thị Thanh Phương (2024) đã tiến hành khảo sát và phân tích tình hình thực tế về việc giao tiếp bằng tiếng Hàn, từ đó đưa ra nguyên nhân và giải pháp nhằm cải thiện năng lực giao tiếp của sinh viên chuyên ngành Hàn Quốc học Trường Đại học Đà Lạt.
Bên cạnh đó, bài nghiên cứu “Sử dụng trò chơi ngôn ngữ để nâng cao khả năng nói tiếng Anh của sinh viên năm thứ nhất Trường Đại học Nông lâm – Đại học Thái Nguyên” của nhóm tác giả Nguyễn Lan Hương, Văn Thị Quỳnh Hoa (2019) đã chỉ ra rằng việc áp dụng các trò chơi ngôn ngữ trong lớp học không chỉ tạo ra môi trường học tập thú vị mà còn giúp sinh viên nâng cao sự tự tin và khả năng giao tiếp. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tích hợp trò chơi ngôn ngữ với các phương pháp giảng dạy truyền thống để đạt được hiệu quả tối ưu.
Những công trình nghiên cứu về việc học kỹ năng Nói tiếng Hàn
a. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài
Bài nghiên cứu “Improving Low-Proficiency Korean EFL Learners’ Speaking Skills Using Two Different Modes of Movie Clips: A Media Literacy Perspective” của tác giả Kim SoHee (2018) đã xem xét phương tiện truyền thông nổi bật bằng cách so sánh việc sử dụng hai loại clip phim khác nhau—một loại không có âm thanh và một loại có âm thanh giúp sinh viên có trình độ nói thành thạo theo quan điểm hiểu biết về phương tiện truyền thông.
Trên thế giới, Choi và Jeon (2019) đã tiến hành nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng nói của người học tiếng Hàn. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự tự tin, phương pháp giảng dạy, môi trường học tập và việc tiếp xúc với người bản ngữ là những yếu tố quan trọng. Tác giả đề xuất tổ chức các khóa học tập trung vào kỹ năng nói và tập trung và tạo môi trường thân thiện để giảm bớt lo lắng của sinh viên.
b. Những công trình nghiên cứu ở Việt Nam
Ở trong nước, nhiều nhà nghiên cứu cũng xác định khó khăn tương tự. Bài nghiên cứu “Khó khăn trong học nói tiếng Hàn: Nghiên cứu trường hợp sinh viên ngành Ngôn ngữ Hàn Quốc tại một trường đại học ở Việt Nam” của nhóm tác giả Lý Thị Hải Ngân, Trần Thanh Dũ (2024) đã chỉ ra rằng những khó khăn mà sinh viên ngành ngôn ngữ Hàn Quốc trường Đại học Thủ dầu 1 gặp phải trong quá trình học nói tiếng Hàn bao gồm thiếu vốn từ vựng, kiến thức ngữ pháp hạn chế, phát âm không chuẩn và thiếu tự tin khi giao tiếp. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc áp dụng các kỹ thuật giảng dạy sáng tạo như học qua tình huống thực tế và sử dụng công nghệ có thể giúp cải thiện đáng kể kỹ năng Nói của sinh viên.
Nhìn nhận một cách tổng quát, các nghiên cứu trên đã cung cấp một cái nhìn tổng thể về hiệu quả và thách thức của việc sử dụng các nền tảng mạng xã hội trong việc dạy và học ngoại ngữ, đáp ứng với xu thế toàn cầu hóa. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên chủ yếu tập trung vào tiếng Anh và chưa mở rộng sang các ngôn ngữ khác. Ngoài ra các nghiên cứu trên mới chỉ dừng lại ở kỹ năng giao tiếp tổng quát và chưa tập trung vào kỹ năng nói ở nhóm đối tượng người học trình độ sơ cấp. Bên cạnh đó chưa có nhiều nghiên cứu đánh giá một cách toàn diện về việc học qua các nội dung ngắn trên mạng xã hội và môi trường học tập ảnh hưởng đến kỹ năng nói tiếng Hàn của sinh viên. Sự thiếu vắng này gây hạn chế trong việc đưa ra các giải pháp toàn diện và hiệu quả. Do đó nghiên cứu về việc áp dụng phương pháp “Mì ăn liền” trong việc học kỹ năng Nói tiếng Hàn ở trình độ sơ cấp, tập trung vào nhóm đối tượng là sinh viên Trường Đại học Ngoại ngữ đáp ứng nhu cầu thực tiễn trong việc giáo dục ngôn ngữ Hàn Quốc tại Việt Nam, đồng thời đóng góp vào việc giải quyết các hạn chế của các công trình trước, đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập ngôn ngữ Hàn Quốc nói riêng và các ngoại ngữ khác nói chung.
Ý nghĩa khoa học
Nghiên cứu này góp phần sáng tỏ hiệu quả và những thử thách của phương pháp “Mì ăn liền” trong việc học kỹ năng Nói tiếng Hàn, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc ứng dụng các phương pháp học ngôn ngữ hiện đại thông qua sử dụng mạng xã hội. Ngoài ra, trong thời đại công nghệ số đang được triển khai áp dụng vào lĩnh vực giáo dục, đề tài giúp đánh giá tiềm năng của mạng xã hội như một công cụ hỗ trợ dạy và học ngôn ngữ, từ đó đề xuất cách tối ưu hóa việc tích hợp công nghệ vào giáo dục. Kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung vào lý thuyết về học tập qua nền tảng trực tuyến, đặc biệt trong việc học ngôn ngữ đặc biệt là kỹ năng Nói ở trình độ sơ cấp.