Nghiên cứu so sánh biện pháp tu từ nhân hoá trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten và bản dịch của Nguyễn Văn Vĩnh

Trang chủ / Ngân hàng ý tưởng

Tổng quan
Nhu cầu thực tiễn
Dịch thuật văn học, đặc biệt là dịch thơ và ngụ ngôn, không chỉ đơn thuần là chuyển nghĩa từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, mà còn là quá trình chuyển tải văn hóa, tư tưởng và cảm xúc. Trong đó, việc chuyển ngữ các tác phẩm kinh điển như fable của Jean de La Fontaine sang tiếng Việt đặt ra nhiều thách thức lớn, do các tác phẩm này sử dụng nhiều biện pháp tu từ phức tạp như nhân hóa, ẩn dụ, ngụ ngôn, mang tính thẩm mỹ và hàm nghĩa sâu sắc.
Trong bối cảnh giao lưu văn hóa quốc tế ngày càng sâu rộng, nhu cầu tiếp cận và hiểu đúng các giá trị văn học cổ điển phương Tây, đặc biệt là thông qua bản dịch, ngày càng trở nên cấp thiết. Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu đi sâu vào cách các biện pháp tu từ, đặc biệt là nhân hóa – một yếu tố trung tâm trong fable – được chuyển thể như thế nào sang tiếng Việt một cách hiệu quả và phù hợp với văn hóa bản địa. Do đó, việc nghiên cứu cách Nguyễn Văn Vĩnh – một dịch giả tiên phong – chuyển thể nhân hóa trong fable của La Fontaine là cần thiết, nhằm góp phần hoàn thiện lý luận và thực tiễn trong dịch văn học.

Tổng quan tài liệu công trình nghiên cứu liên quan
Một số công trình đã đề cập đến việc dịch fable của La Fontaine sang tiếng Việt, tiêu biểu là:

  • Đinh Thị Thùy Linh (2017), “Problèmes de traduction poétique : le cas de la traduction des fables de La Fontaine par Nguyen Van Vinh”. Nghiên cứu này phân tích các khó khăn khi dịch thơ nói chung và fable nói riêng, đồng thời đánh giá những chiến lược mà Nguyễn Văn Vĩnh đã sử dụng để xử lý hình ảnh, nhịp điệu và văn hóa trong bản dịch.
    Tuy nhiên, nghiên cứu trên chưa đi sâu vào phân tích biện pháp nhân hóa – vốn là yếu tố then chốt trong nghệ thuật kể chuyện của La Fontaine. Mặt khác, mức độ trung thành về ngữ nghĩa và cảm xúc của bản dịch cũng chưa được khảo sát một cách hệ thống. Điều này cho thấy vẫn còn khoảng trống nghiên cứu, và đề tài hiện tại ra đời nhằm bổ sung, mở rộng và đào sâu các khía cạnh còn thiếu trong nghiên cứu trước.

Ý nghĩa khoa học
Đây là một trong số ít các nghiên cứu đi sâu vào phân tích biện pháp tu từ nhân hóa trong fable của La Fontaine khi được dịch sang tiếng Việt, giúp mở rộng hướng nghiên cứu về dịch thuật văn học so sánh và dịch thuật thơ ngụ ngôn.
Đề tài kết hợp giữa ngôn ngữ học, văn học, văn hóa học và lý thuyết dịch, giúp tạo nền tảng cho các nghiên cứu dịch thuật có chiều sâu về sau.
Kết quả nghiên cứu hỗ trợ người học dịch thuật và văn học Pháp hiểu rõ hơn về cách chuyển thể văn học cổ điển vào bối cảnh Việt Nam.