“Khảo sát tỷ lệ sử dụng từ Hán Việt trong bản dịch Trung – Việt tiểu thuyết “Cao lương đỏ” tác giả Lê Huy Tiêu”

Vay mượn từ vựng là hiện tượng ngôn ngữ học xã hội phổ biến của mọi ngôn ngữ và tiếng Việt cũng không ngoại lệ. Nguồn bổ sung quan trọng cho vốn từ tiếng Việt cả về số lượng lẫn chất lượng là các từ mượn, trong đó từ có số lượng lớn nhất phải kể đến từ ngữ Hán Việt. Từ Hán Việt là “nguyên liệu của văn học”. Người ta thường dùng từ Hán Việt để thể hiện sắc thái tu từ. Lớp từ này được sử dụng nhiều bởi các nhà văn, nhà thơ. Việc đọc – hiểu văn bản, tác phẩm để khám phá ra các giá trị chân – thiện -mỹ, không thể bỏ qua việc lý giải ngôn ngữ được sử dụng, đặc biệt là các từ ngữ Hán Việt. Là sinh viên chuyên ngành Biên – Phiên dịch khoa Ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc chúng em nhận thấy từ Hán Việt đóng vai trò rất quan trọng trong bản dịch Hán- Việt. Việc sử dụng Hán Việt giúp làm tăng sắc thái biểu cảm, sắc thái tu từ cho câu, khiến các câu dịch “văn” hơn nhưng cũng rất phù hợp với cách biểu đạt của ngôn ngữ đích. Tuy nhiên nếu dùng không phù hợp ví dụ như khi dịch văn bản từ tiếng Trung qua tiếng Việt, nếu người dịch quá lệ thuộc vào việc dịch trực tiếp qua từ Hán Việt sẽ làm mất đi sự phong phú của tiếng việt trong bản dịch. Thậm chí có đôi khi người dịch dễ mắc những sai lầm như tùy tiện dịch trực tiếp từ âm Hán Việt sang tiếng Trung hoặc ngược lại mà không biết rằng các từ đó không hề được sử dụng, gây khó hiểu. Và chúng em đã đặt ra câu hỏi vậy sử dụng từ Hán Việt trong bản dịch như thế nào cho hợp lí, liệu có nghiên cứu nào đưa ra một kết quả, hay một con số cụ thể về tỷ lệ sử dụng từ Hán Việt hay không? Tiểu thuyết “Cao lương đỏ” là một tác phẩm nổi tiếng, Trong quá trình đọc bản dịch tiểu thuyết “Cao lương đỏ” chúng em nhận thấy cảm thấy đây là một bản dịch rất súc tích nhưng vẫn đáp ứng được các tiêu chí của một bản dịch văn học. Và chúng em còn nhận thấy trong bản dịch của dịch giả Lê Huy Tiêu xuất hiện khá nhiều từ Hán Việt. Và chúng em tự đặt ra câu hỏi: Để có một bản dịch vừa súc tích, vừa thể hiện đặc sắc thái tu từ của một tác phẩm văn học liệu có phải là nhờ vào việc sử dụng nhiều từ Hán Việt hay không? Và tỷ lệ từ Hán Việt được sử dụng trong bản dịch này sẽ là bao nhiêu, liệu có quá cao hay không? Nếu số lượng từ Hán Việt nhiều như thế thì liệu có phải là đang lạm dụng từ Hán Việt hay là vẫn ở mức độ bình thường? Vì những lý do trên, chúng em đã chọn “Khảo sát tỉ lệ sử dụng từ Hán Việt trong chương đầu bản dịch Trung-Việt tiểu thuyết “Cao lương đỏ””làm đề tài của nghiên cứu.