Tổng quan
Nhu cầu thực tiễn
Đánh giá kiểm tra ngoại ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và cải thiện quá trình giảng dạy và học tập, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục định hướng phát triển năng lực. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc kiểm tra đánh giá trong đào tạo giáo viên tiếng Anh vẫn chủ yếu mang tính chất tổng kết, ít chú trọng đến quá trình và người học. Mô hình “Hướng Tiếp Cận Đánh Giá Theo Định Hướng Học Tập” (Learning-Oriented Assessment – LOA) đã được quốc tế công nhận với những lợi ích như khuyến khích học sâu, tăng sự tham gia của người học, và cải thiện phản hồi. Dù đã có nhiều nghiên cứu quốc tế về LOA, song việc triển khai mô hình này trong các học phần đào tạo giáo viên Tiếng Anh, đặc biệt là học phần Kiểm tra Đánh giá Ngoại ngữ (Language Assessment – LA), tại Việt Nam vẫn còn rất ít được đề cập.
Trong bối cảnh đó, nghiên cứu này đáp ứng nhu cầu cấp thiết trong việc đánh giá thực tiễn triển khai LOA trong học phần LA tại 1 trường đại học đào tạo giáo viên tiếng Anh hàng đầu cả nước. Đây là học phần cốt lõi, giúp sinh viên sư phạm tiếng Anh phát triển năng lực đánh giá theo Khung năng lực giáo viên ngoại ngữ Việt Nam (FLTCF), nhưng chưa rõ mức độ tích hợp LOA trong các hoạt động kiểm tra đánh giá của chính học phần này. Nghiên cứu không chỉ giúp nhận diện những điểm mạnh, điểm hạn chế từ góc nhìn của người học, mà còn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải tiến chương trình đào tạo, hướng tới một mô hình đánh giá hiệu quả, lấy người học làm trung tâm.
Tổng quan tài liệu công trình nghiên cứu liên quan
Trong những năm gần đây, mô hình “Hướng Tiếp Cận Đánh Giá Theo Định Hướng Học Tập” (Learning-Oriented Assessment – LOA) đã thu hút sự quan tâm đáng kể trong lĩnh vực giảng dạy ngôn ngữ, với nhiều nghiên cứu quốc tế chứng minh hiệu quả tích cực của LOA đối với việc cải thiện các kỹ năng ngôn ngữ như đọc, viết và phát âm (Yu, 2012; Navaie, 2018; Pariwat, 2024). Ngoài ra, một số nghiên cứu đã đi sâu vào từng khía cạnh của LOA như sự phản hồi, tự đánh giá, sự hỗ trợ của giáo viên và chiến lược giảng dạy (Kim & Kim, 2021; Hamp-Lyons, 2017). Đồng thời, các nghiên cứu cũng ghi nhận quan điểm và thực tiễn của giáo viên về việc áp dụng LOA, đặc biệt nhấn mạnh vai trò đào tạo và hỗ trợ chuyên môn của mô hình này (Fazel & Ali, 2022). Tại Việt Nam, một số công trình đã đề cập đến LOA trong các bối cảnh lớp học khác nhau (Dinh, 2021; Bui, 2023; Hoang et al., 2023), tuy nhiên vẫn còn khá sơ khai và chưa đi sâu vào các học phần chuyên ngành trong đào tạo giáo viên.
Phần lớn các nghiên cứu hiện nay tập trung vào góc nhìn của giáo viên đang giảng dạy hoặc chỉ khảo sát các yếu tố riêng lẻ trong mô hình LOA. Trong khi đó, chưa có nhiều nghiên cứu đề cập đến nhận thức và trải nghiệm của sinh viên sư phạm tiếng Anh đối với việc triển khai toàn diện các khía cạnh của LOA trong học phần chuyên ngành như Kiểm tra Đánh giá Ngoại ngữ – một môn học cốt lõi trong chương trình đào tạo giáo viên tại Việt Nam. Điều này tạo nên một khoảng trống đáng kể trong cả lý thuyết và thực tiễn, đặc biệt khi mô hình LOA ngày càng trở thành định hướng đánh giá phổ biến và phù hợp với Khung năng lực giáo viên ngoại ngữ quốc gia (FLTCF). Do đó, nghiên cứu này nhằm mục tiêu khám phá nhận thức của sinh viên về việc tích hợp các khía cạnh của LOA trong học phần Kiểm tra Đánh giá Ngoại ngữ tại 1 trường đại học, qua đó cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc thiết kế chương trình đào tạo và cải tiến phương pháp đánh giá trong bối cảnh giáo dục Việt Nam hiện đại.
Ý nghĩa khoa học
Nghiên cứu này sẽ giúp đóng góp cho các nghiên cứu mô hình “Hướng Tiếp Cận Đánh Giá Theo Định Hướng Học Tập” (LOA) trong đào tạo giáo viên tiếng Anh, cụ thể là trong học phần “Kiểm tra Đánh giá Ngoại Ngữ” ở bậc đại học. Thông qua việc khai thác nhận thức của sinh viên – đối tượng trực tiếp trải nghiệm, nghiên cứu này sẽ cung cấp cái nhìn thực tiễn và sâu sắc về mức độ triển khai các khía cạnh LOA trong giảng dạy. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để điều chỉnh nội dung và phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả học tập và đánh giá.
Kết quả nghiên cứu có thể hỗ trợ xây dựng các chương trình bồi dưỡng năng lực đánh giá cho giáo viên tương lai, trong đó lồng ghép các nguyên lý của LOA và các chiến lược áp dụng cụ thể vào thực tiễn lớp học. Đồng thời, nghiên cứu sẽ góp phần định hướng phát triển các học phần chuyên biệt về đánh giá dành cho giáo viên ngôn ngữ, đảm bảo tính thực tiễn và phù hợp với yêu cầu năng lực nghề nghiệp.
Nghiên cứu cũng cung cấp dữ liệu nền tảng cho các nhà nghiên cứu khác trong việc mở rộng ứng dụng LOA sang các bối cảnh giáo dục khác nhau như lứa tuổi, trình độ, và lĩnh vực học thuật đa dạng. Từ đó, các công cụ và tài liệu giảng dạy có thể được phát triển nhằm thúc đẩy sự tham gia của người học, nâng cao khả năng tự chủ và động lực học tập – những yếu tố then chốt trong giáo dục hiện đại hướng đến người học.