Tổng quan
Nhu cầu thực tiễn
Trí tuệ nhân tạo (AI), theo Grewal (2014), đề cập đến một công cụ có thể tạo ra nội dung, dự đoán, khuyến nghị hoặc quyết định dựa trên một tập hợp các mục tiêu do con người xác định trong khi liên tục cải thiện thông qua tương tác dữ liệu. Sự tích hợp ngày càng tăng của AI trong giáo dục đã khơi dậy tiềm năng cách mạng hóa các hoạt động giảng dạy và học tập (Meirinhos và cộng sự, 2023), bao gồm cả viết học thuật.
Trên thực tế, trợ lý AI đã trở nên nổi bật trong việc học ngôn ngữ, đặc biệt là trong bối cảnh EFL, do khả năng cung cấp phản hồi tức thì, trải nghiệm học tập được cá nhân hóa và cơ hội học tập tự chủ (Mohamed & Alian, 2023). Ví dụ, Kwon và cộng sự (2023) phát hiện ra rằng những người học ngôn ngữ thứ hai sử dụng trợ lý AI để luyện viết đã thể hiện sự tiến bộ đáng kể trong kỹ năng viết của họ so với những người được hướng dẫn theo cách truyền thống. Mặt khác, mặc dù có nhiều ưu điểm, vẫn còn những thách thức và lo ngại liên quan đến việc áp dụng AI tạo sinh cho các bài tập viết, chẳng hạn như đạo văn, quyền riêng tư dữ liệu, sở hữu trí tuệ và việc sinh viên quá phụ thuộc vào các công cụ AI (Lund & Wang, 2023; Ray, 2023; Tlili và cộng sự, 2023). Ngoài ra, Alkaissi & McFarlane (2023) khẳng định rằng AI tạo sinh đã được báo cáo là tạo ra hướng dẫn sai hoặc nội dung ảo giác, đây là thuật ngữ được sử dụng để mô tả các tình huống trong đó công cụ AI tạo ra các câu trả lời không chính xác có vẻ thực tế.
Tại Việt Nam, việc sử dụng các công cụ và phần mềm liên quan đến AI để làm bài tập về nhà, bài luận và nghiên cứu khoa học đang gia tăng và đây cũng là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, theo Hoang và cộng sự (2024), nhiều sinh viên không trích dẫn nguồn và thậm chí sao chép hoàn toàn mà không biết kiến thức đó đến từ đâu. Do đó, một số trường đã ban hành quy định về đạo đức học thuật (Đại học Quốc gia Hà Nội – VNU; Đại học Kinh tế Quốc dân – NEU) hoặc tự trang bị phần mềm chống đạo văn (Đại học Kinh tế TP.HCM – UEH, …) (Hoàng và cộng sự, 2024). Do đó, các nhà giáo dục cần thiết kế các bài đánh giá theo cách khuyến khích sử dụng AI có trách nhiệm và duy trì các kỹ năng tư duy phản biện và sự sáng tạo của người học”, Maheshwari (2023). Hơn nữa, theo Vu (2023), điều quan trọng hơn là nâng cao nhận thức của học sinh về việc sử dụng AI.
Ở một góc độ khác, trong thời đại hiện đại, được đặc trưng bởi các điều kiện xã hội thay đổi nhanh chóng và công nghệ tiên tiến, việc tự học được thừa nhận là một khả năng cơ bản đối với người học, một kỹ năng có giá trị của thế kỷ 21 và là một kỹ năng thiết yếu để thích ứng với môi trường học tập sáng tạo và khuyến khích học tập suốt đời (Morris, 2019). Điều này được đặc trưng bởi tính tự chủ, tự thúc đẩy và khả năng theo dõi và đánh giá tiến trình của một người (Garrison, 1997). Do đó, Marouane và cộng sự (2024) đã nêu rằng việc hiểu cách trợ lý AI có thể hỗ trợ hoặc cản trở SDL trong việc viết EFL là rất quan trọng để tối đa hóa lợi ích của công nghệ này.
Vì tất cả các lý do đã nêu, trong khi việc sử dụng AI truyền thống, chẳng hạn như hệ thống chuyên gia và đánh giá viết tự động, để học viết đã được đã nghiên cứu trong nhiều năm (Huang và cộng sự, 2023), việc sử dụng genAI, chẳng hạn như ChatGPT, để hỗ trợ viết SDL là một lĩnh vực rất mới. Nghiên cứu này sẽ tìm cách thu hẹp khoảng cách này bằng cách nghiên cứu tình hình học tập tự định hướng trong việc học viết với AI của sinh viên EFL tại ULIS. Nghiên cứu này nhằm mục đích hiểu cách AI hỗ trợ sinh viên trong quá trình SDW, sự hài lòng của họ với các kỹ năng viết và tần suất thực hành viết tiếng Anh bên ngoài các môi trường giáo dục chính thức.
Tổng quan tài liệu công trình nghiên cứu liên quan Trong khi các nghiên cứu trước đây đã nhận ra tiềm năng của các công cụ AI trong việc hỗ trợ phát triển khả năng viết của người học EFL, nhiều nghiên cứu trong số đó lại đưa ra quan điểm một chiều. Ví dụ, Vo (2022) nhấn mạnh sự hài lòng của sinh viên khi sử dụng AI, báo cáo rằng hơn 97% thấy AI hữu ích trong việc cải thiện khả năng tự học và viết. Tuy nhiên, nghiên cứu này không khám phá những thách thức mà sinh viên gặp phải, chẳng hạn như các tình huống khó xử về mặt đạo đức hoặc quá phụ thuộc vào kết quả đầu ra của AI.
Trên phạm vi quốc tế, các nghiên cứu như Lashari & Umrani (2023) đã chỉ ra những lo ngại về đạo văn và nội dung ảo giác, nhưng chúng thường không cung cấp thông tin chi tiết về cách người học chủ động phản ứng với những rủi ro này trong bối cảnh học thuật thời gian thực. Hầu hết các tác phẩm hiện có đều nêu bật những lợi ích hoặc chỉ trích những rủi ro, nhưng ít tác phẩm nào áp dụng cách tiếp cận cân bằng, lấy người học làm trung tâm, xem xét cách sinh viên ứng xử với cả cơ hội và hạn chế của AI trong quá trình viết học thuật tự định hướng của họ. Mặc dù Wang et al. (2024) đã đưa ra một phân tích chuyên sâu về SDL trong bài viết có sự hỗ trợ của AI bằng cách sử dụng khuôn khổ của Garrison, nghiên cứu của họ được tiến hành trong bối cảnh phương Tây và chủ yếu liên quan đến người dùng tiếng Anh là ngôn ngữ đầu tiên.
Có một khoảng cách nghiên cứu rõ ràng trong việc hiểu động lực của sinh viên và cách họ quản lý và giám sát một cách phê phán khi tích hợp các công cụ AI vào bài viết của mình, cũng như thiếu sự đo lường năng lực AI cho sinh viên, đặc biệt là trong bối cảnh SDL. Do đó, nghiên cứu sẽ giải quyết khoảng cách này bằng cách điều tra các nền tảng AI tạo sinh khác nhau và các công cụ viết được AI tăng cường để đánh giá hiệu quả của chúng trong việc thúc đẩy SDL của người học EFL tại Việt Nam và xác định các tính năng đặc biệt có lợi cho người học. Hơn nữa, nghiên cứu sẽ điều tra sâu sắc những khác biệt giữa các cá nhân và cung cấp sự hiểu biết sâu sắc về cách các công cụ và nền tảng AI tạo sinh có thể tăng cường và hỗ trợ SDL trong bài viết có sự hỗ trợ của AI.
Ý nghĩa khoa học
Nghiên cứu này dành cho đối tượng rộng và đa dạng, bao gồm người học, nhà giáo dục, nhà nghiên cứu học thuật và nhà hoạch định chính sách. Đối với các nhà thiết kế chương trình giảng dạy và nhà giáo dục, nghiên cứu này cung cấp thông tin chi tiết về việc tích hợp trợ lý AI để nâng cao tính tự chủ của người học và các kỹ năng thế kỷ 21. Hơn nữa, học sinh được hưởng lợi khi nhận thức được cách trợ lý AI có thể đóng vai trò là người bạn đồng hành ảo, hỗ trợ họ khám phá kiến thức và kiểm soát hành trình giáo dục của mình. Bên cạnh đó, nghiên cứu bổ sung vào diễn ngôn học thuật về bối cảnh giáo dục đang phát triển, nhấn mạnh sự cân bằng cần thiết cho trợ lý AI. Cuối cùng, nghiên cứu này thúc đẩy quá trình ra quyết định sáng suốt, ủng hộ nền giáo dục dễ tiếp cận và dân chủ hóa trên toàn cầu bằng cách thúc đẩy việc chia sẻ các nguồn kiến thức thông qua trợ lý AI, do đó phá vỡ các rào cản về mặt địa lý và tài chính. Khóa đào tạo này nên bao gồm các bài học về cách hướng dẫn người học tốt nhất để họ có thể thiết lập mục tiêu và khám phá các nguồn lực của mình, cũng như hiểu hiệu quả cách sử dụng AI để cung cấp cho học sinh phản hồi được cá nhân hóa.