Tổng quan
Nhu cầu thực tiễn
Trong bối cảnh tiếng Đức ngày càng trở thành một trong những ngoại ngữ quan trọng được giảng dạy tại các các bậc học ở Việt Nam, việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Đức, đặc biệt ở trình độ A1 – trình độ khởi đầu, là một nhiệm vụ cấp thiết. Từ vựng là nền tảng quan trọng trong việc phát triển các kỹ năng ngôn ngữ như nghe, nói, đọc, viết. Tuy nhiên, nhiều sinh viên mới bắt đầu học tiếng Đức thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ và sử dụng từ vựng một cách hiệu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tiếp thu kiến thức và kết quả học tập.
Giáo trình dạy tiếng Đức Netzwerk Neu A1 hiện đang được sử dụng rộng rãi trong một số trường Đại học có chuyên ngành ngôn ngữ tại Hà Nội và cả các trung tâm dạy tiếng Đức nói riêng và ngoại ngữ nói chung trên địa bàn. Giáo trình bao gồm nhiều hoạt động học từ vựng được thiết kế nhằm hỗ trợ người học nắm vững và ứng dụng vốn từ một cách hiệu quả. Tuy nhiên, tính hiệu quả thực tế của các hoạt động này đối với người học trong bối cảnh giáo dục Việt Nam vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ. Do đó, việc thực hiện đề tài “Đánh giá hiệu quả của các hoạt động học từ vựng được đề cập trong giáo trình Netzwerk Neu A1 Kursbuch und Übungsbuch” là cần thiết để xác định mức độ phù hợp, ưu điểm và hạn chế của các hoạt động từ vựng trong giáo trình, từ đó đưa ra các đề xuất cải thiện nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập tiếng Đức hiện nay.
Tổng quan tài liệu công trình nghiên cứu liên quan
Trong bối cảnh tiếng Đức ngày càng trở nên phổ biến tại Việt Nam và số lượng người học, đặc biệt là sinh viên chọn tiếng Đức là ngành học chính, không ngừng gia tăng, việc lựa chọn và sử dụng hiệu quả giáo trình giảng dạy đóng một vai trò then chốt. Giáo trình “Netzwerk Neu A1 Kursbuch und Übungsbuch” (Sách giáo khoa và sách bài tập) hiện đang được sử dụng rộng rãi tại một số cơ sở đào tạo ngôn ngữ uy tín như Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN (ULIS) và Trường Đại học Hà Nội (HANU). Mặc dù vậy, hiện tại vẫn còn thiếu vắng các công trình khoa học đánh giá một cách cụ thể và chi tiết về hiệu quả của các hoạt động học từ vựng được tích hợp trong giáo trình này, nhất là đối với đối tượng sinh viên Việt Nam. Thực trạng này cho thấy một khoảng trống đáng kể trong nghiên cứu ứng dụng, khi chưa có những phân tích sâu sắc về cách thức giáo trình “Netzwerk Neu A1” hỗ trợ người học trong việc ghi nhớ, thấu hiểu và vận dụng từ vựng. Đặc biệt, hiệu quả của các phương pháp học từ vựng cụ thể được triển khai trong sách – như học theo chủ đề, kết hợp hình ảnh và âm thanh, học qua ngữ cảnh hay thông qua sự lặp lại từ vựng – đối với sinh viên Việt Nam vẫn là một câu hỏi cần được làm sáng tỏ.
Do đó, việc thực hiện nghiên cứu này mang một ý nghĩa thực tiễn cao. Nghiên cứu hướng đến việc làm rõ những đặc điểm và thói quen học từ vựng của sinh viên Việt Nam, từ đó xác định các phương pháp và hoạt động học tập mang lại hiệu quả tối ưu trong bối cảnh cụ thể này. Việc thu thập dữ liệu thực tế từ chính đối tượng người học sẽ cung cấp những bằng chứng khoa học xác đáng về tính hiệu quả của giáo trình trong việc giảng dạy tiếng Đức cho người mới bắt đầu tại Việt Nam. Kết quả của nghiên cứu không chỉ có giá trị tham khảo quan trọng cho giảng viên trong việc điều chỉnh phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp hơn với nhu cầu và năng lực của sinh viên, mà còn cung cấp cơ sở dữ liệu cho việc cải tiến chương trình và tài liệu học tập, đảm bảo tính thực tiễn và ứng dụng cao trong công tác đào tạo. Hơn thế nữa, công trình này kỳ vọng sẽ đóng góp vào việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Đức tại các cơ sở giáo dục đại học, đồng thời góp phần vào sự phát triển chung của các phương pháp giáo dục ngôn ngữ hiện đại tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Đức.
Ý nghĩa khoa học
Nghiên cứu “Đánh giá hiệu quả của các hoạt động học từ vựng được đề cập trong giáo trình Netzwerk Neu A1 Kursbuch und Übungsbuch” mang ý nghĩa khoa học nổi bật ở tính mới trong việc giải quyết một khoảng trống nghiên cứu quan trọng tại Việt Nam. Cụ thể, tính mới của đề tài thể hiện rõ nét khi tập trung chuyên sâu vào việc đánh giá hiệu quả các hoạt động học từ vựng của một giáo trình tiếng Đức cụ thể là “Netzwerk Neu A1 Kursbuch und Übungsbuch” đối với đối tượng sinh viên năm thứ nhất trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam, một lĩnh vực mà hiện chưa có nhiều công trình khoa học đi sâu phân tích một cách hệ thống và toàn diện. Trong khi các lý thuyết chung về phương pháp học từ vựng và biên soạn giáo trình ngoại ngữ đã được nhiều học giả quốc tế nghiên cứu (Nation, 2001; Schmitt, 2000; Council of Europe, 2001), việc ứng dụng và kiểm chứng hiệu quả của một giáo trình đang được sử dụng rộng rãi như “Netzwerk Neu A1” tại các trường đại học lớn ở Việt Nam vẫn còn là một địa hạt cần được khai phá. Do đó, nghiên cứu này có thể được xem là tiên phong trong việc cung cấp những dữ liệu thực chứng và phân tích khoa học về mức độ phù hợp, hiệu quả thực tế cũng như những thách thức đặc thù mà sinh viên Việt Nam đối mặt khi học từ vựng qua giáo trình này. Tính mới còn được thể hiện qua việc đi sâu phân tích và đánh giá hiệu quả của các phương pháp học từ vựng được tích hợp sẵn trong giáo trình – như học theo chủ đề, kết hợp hình ảnh, âm thanh, sử dụng ngữ cảnh và lặp lại từ – trong một chương trình đào tạo chính quy, từ đó mang lại những hiểu biết khoa học mới mẻ, đóng góp trực tiếp vào kho tàng tri thức về giảng dạy tiếng Đức như một ngoại ngữ trong bối cảnh Việt Nam.