Tổng quan
Nhu cầu thực tiễn
Ẩn dụ thực vật có vai trò quan trọng trong ngôn ngữ hai nước và rất phong phú về số lượng. Là một bộ phận quan trọng của ngôn ngữ, ẩn dụ thực vật thể hiện phương thức tư duy, gu thẩm mỹ và nội hàm văn hóa của một dân tộc. Dưới góc độ đời sống thường nhật, thành ngữ ghi lại lịch sử, văn hóa của một dân tộc và phản ánh đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa của dân tộc đó. Dưới góc độ ngôn ngữ học, thành ngữ phản ánh giá trị, cấu trúc và ngữ nghĩa của ngôn ngữ. Có nhiều thành ngữ phong phú trong cả tiếng Việt và tiếng Trung. Vì vậy, qua nghiên cứu thành ngữ, chúng ta có thể khám phá được đặc điểm, cấu trúc của hai ngôn ngữ, đồng thời, chúng ta cũng có thể hiểu rõ hơn về đặc điểm văn hóa dân tộc của hai nước. Qua nghiên cứu so sánh ẩn dụ thực vật tiếng Hán và tiếng Việt dành cho con người, bài viết phân tích đặc điểm cấu trúc, chức năng ngữ pháp, phân loại thành ngữ của loại thành ngữ này cũng như một số vấn đề cần chú ý khi sử dụng và dịch ẩn dụ thực vật tiếng Trung và tiếng Việt dành cho con người. Giúp hiểu và phân tích sâu sắc những điểm tương đồng và khác biệt về cấu trúc, ngữ nghĩa giữa thành ngữ hai nước, từ đó phát hiện ra những đặc điểm, quy luật tương ứng của thành ngữ tiếng Hán và thành ngữ tiếng Việt.
Tổng quan tài liệu công trình nghiên cứu liên quan
Ngày nay, việc nghiên cứu thành ngữ tiếng Hán ngày càng đi sâu. Ngày càng có nhiều sách thành ngữ, từ điển thành ngữ, bài viết nghiên cứu thành ngữ, hầu hết đều tiến hành nghiên cứu toàn diện về thành ngữ từ nhiều góc độ khác nhau.
Các công trình nghiên cứu về thành ngữ tiếng Trung bao gồm “Thành ngữ và văn hóa Trung Quốc” của Li Danong ,… Trong số đó, các bài viết nghiên cứu về thành ngữ thực vật Trung Quốc có thể kể đến “Nghiên cứu về thành ngữ thực vật Trung Quốc” của Zhang Jue và “Giải thích văn hóa và gợi ý giảng dạy về thành ngữ thực vật” của Ding Yan,… Hiện nay có tương đối ít tài liệu nghiên cứu tập trung thành ngữ dùng hình ảnh thực vật ẩn dụ cho con người.
Ngoài ra còn có nhiều công trình nghiên cứu bản thể học về thành ngữ tiếng Việt như: Nguyễn Lực, Nguyễn Văn Đang “Thành ngữ Tiếng Việt”, Nguyễn Thiện Giáp “Về khái niệm thành ngữ tiếng Việt”, nhưng có rất ít nghiên cứu liên quan đến thành ngữ thực vật Việt Nam: Đường Tú Trân “Khảo sát thành ngữ có yếu tố thực vật trong tiếng Hán (có so sánh với tiếng Việt) ” v.v.
Hiện nay, chưa có nhiều công trình nghiên cứu so sánh thành ngữ Hán và thành ngữ tiếng Việt: “Nghiên cứu so sánh thành ngữ tiếng Hán và thành ngữ tiếng Việt” của Nguyễn Thị Thu Hương tìm ra đặc điểm, quy luật của thành ngữ tiếng Hán và thành ngữ tiếng Việt thông qua nghiên cứu so sánh thành ngữ thực vật tiếng Hán và tiếng Việt.
Điều đáng lưu ý là nghiên cứu trên có giá trị tham khảo và giá trị thực tiễn rất lớn, làm nền tảng cho các nghiên cứu sau này. Trung Quốc rất chú trọng đến thành ngữ, thành ngữ thực vật và ẩn dụ thực vật chỉ con người, nhưng hiện nay ít người quan tâm đến việc nghiên cứu so sánh ẩn dụ thực vật chỉ con người trong tiếng Trung và tiếng Việt. Có thể nói, hầu như chưa có công trình nghiên cứu nào so sánh ẩn dụ thực vật của Trung Quốc và ẩn dụ thực vật của Việt Nam.