Tổng quan
Nhu cầu thực tiễn
Trong bối cảnh yêu cầu ngày càng cao đối với chất lượng nguồn nhân lực ngành biên – phiên dịch tại Việt Nam, các cơ sở đào tạo cần không ngừng đổi mới phương pháp giảng dạy để theo kịp chuẩn quốc tế và đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Hoạt động Mock Conference – một hình thức học tập mô phỏng thực tế trong môi trường gần giống với các hội nghị đã được triển khai tại một số chương trình đào tạo phiên dịch nhằm tăng tính thực hành và nâng cao năng lực nghề nghiệp cho sinh viên. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng hoạt động này vẫn còn hạn chế và chưa được đánh giá một cách toàn diện về hiệu quả thực tiễn. Do đó, việc nghiên cứu đánh giá quan điểm của giảng viên và sinh viên về hiệu quả của hoạt động Mock Conference trong đào tạo phiên dịch là cần thiết, nhằm cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc điều chỉnh và hoàn thiện chương trình đào tạo theo hướng thực tiễn, đổi mới và hiệu quả hơn.
Tổng quan tài liệu công trình nghiên cứu liên quan
Các nghiên cứu quốc tế đã chứng minh hiệu quả của phương pháp học tập dựa trên mô phỏng (Simulation-Based Learning) trong giáo dục đại học, đặc biệt tại các lĩnh vực yêu cầu kỹ năng thực hành như y khoa, sư phạm và dịch thuật (Chernikova et al., 2020; Fanning & Gaba, 2007; Beaubien & Baker, 2004). Trong bối cảnh đào tạo phiên dịch, Mock Conference được xem là một công cụ mô phỏng mạnh mẽ nhằm tạo ra môi trường học tập thực tế, giúp sinh viên nâng cao năng lực xử lý thông tin, phản xạ ngôn ngữ, và tác phong nghề nghiệp (Li, 2015; Conde & Chouc, 2019; Defrancq et al., 2021).
Tại Việt Nam, một số nghiên cứu bước đầu đã đề cập đến việc triển khai Mock Conference như một công cụ hỗ trợ đào tạo phiên dịch viên, cho thấy tiềm năng của phương pháp này trong việc nâng cao kỹ năng và thái độ nghề nghiệp của sinh viên (Duong & Nguyen, 2021; Duyen & Huyen, 2019). Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện tại chủ yếu tập trung vào một khía cạnh cụ thể như phiên dịch nối tiếp và ít khai thác đồng thời góc nhìn của cả giảng viên và sinh viên. Hơn nữa, việc đánh giá hiệu quả của Mock Conference qua việc áp dụng các lý thuyết giáo dục hiện đại như Situated Learning (Lave & Wenger, 1991) và Authentic Learning Design (Herrington & Oliver, 2000) vẫn còn chưa được thực hiện đầy đủ. Do đó, đề tài này hướng đến việc lấp đầy khoảng trống nghiên cứu trên, cung cấp dữ liệu thực tiễn và gợi mở hướng phát triển bền vững cho mô hình đào tạo biên phiên dịch tại Việt Nam.
Ý nghĩa khoa học
Nghiên cứu này góp phần bổ sung vào kho tàng lý luận về ứng dụng mô phỏng trong giáo dục, đặc biệt là trong đào tạo biên – phiên dịch. Tính mới của đề tài nằm ở việc kết hợp khung lý thuyết Authentic Learning Design của Herrington & Oliver (2000), Situated Learning (Lave & Wenger, 1991) và Simulation-Based Learning để đánh giá hoạt động Mock Conference một cách hệ thống. Đề tài cũng cung cấp dữ liệu thực tiễn quý giá từ cả giảng viên và sinh viên, giúp xây dựng những định hướng sư phạm phù hợp với điều kiện đào tạo tại Việt Nam.