Trong bối cảnh làn sóng toàn cầu hóa đang diễn ra rất mạnh mẽ, các nước không ngừng thúc đẩy hợp tác nhiều mặt để thúc đẩy kết nối quốc tế. Trong quá trình đó, tầm quan trọng của ngoại ngữ ngày càng trở nên nổi bật, đặc biệt đối với sinh viên năm thứ nhất khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc trường Đại học Ngoại ngữ, trực thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, việc học tiếng Trung đang ngày càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, việc ghi nhớ chữ Hán luôn là vấn đề lớn đối với sinh viên khi bắt đầu học tiếng Trung, bài viết này nghiên cứu về phương pháp sử dụng bản đồ tư duy trong giảng dạy để nâng cao hiệu quả ghi nhớ chữ Hán của sinh viên, từ đó nhằm thúc đẩy tốt hơn việc trao đổi ngôn ngữ và văn hóa giữa Trung Quốc và Việt Nam.
Sơ đồ tư duy được tạo ra bởi Tony Buzan, tác giả cuốn sách “The mindmap book”.Thập niên 1960: Tony Buzan, sau khi nghiên cứu về cách não bộ hoạt động và cách con người tư duy, , đã bắt đầu phát triển ý tưởng về sơ đồ tư duy. Ông lấy cảm hứng từ các khái niệm về bản đồ như bản đồ địa lý và bản đồ tâm trí của Leonardo da Vinci. Đến thập kỷ 1990 và sau này: Sơ đồ tư duy đã trở thành một công cụ phổ biến không chỉ trong giáo dục mà còn trong doanh nghiệp, quản lý cá nhân, và nhiều lĩnh vực khác. Công nghệ số đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo và chia sẻ sơ đồ tư duy trực tuyến. Từ đó, sơ đồ tư duy đã trở thành một công cụ quan trọng trong việc tổ chức thông tin, tư duy sáng tạo, và giúp con người hiểu và ghi nhớ thông tin một cách hiệu quả.
Qua tìm hiểu thực tế cho thấy, đa số các sinh viên năm nhất khi vừa bắt đầu học tiếng Hán đều khi được hỏi đều nhận xét rằng chữ Hán khó ghi nhớ, việc này đã là giảm sự hứng thủ của sinh viên đối với việc học tiếng Trung. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để sinh viên có thể rèn luyện khả năng tự học, tiếp nhận kiến thức một cách sâu sắc, có thể tự bổ sung thêm từ vựng cho bản thân? Do đó, việc dạy học bằng sơ đồ tư duy được xem là một công cụ hữu ích trong giảng dạy. Tiếng Hán sử dụng hệ thống chữ viết phức tạp, trong đó mỗi chữ cải thường tượng trưng cho một từ hoặc một phần của một từ. Bên cạnh đó, Tiếng Hán có một hệ thống âm vị khá phong phú và phức tạp. Có nhiều âm tiết cũng như dấu thanh cần phải học và hiểu để phát âm chính xác. Vì vậy, muốn giúp sinh viên tăng hiệu quả ghi nhớ chữ Hán, có thể giúp sinh viên hoạt động hệ thống kiến thức, liên tưởng kiến thức bằng sơ đồ tư duy. sơ đồ tư duy là phương tiện giúp tận dụng tối đa khả năng của não bộ, từ đó giúp ghi nhớ chi tiết, tổng hợp và phân tích một vấn đề, chủ đề dưới dạng lược đồ phân nhánh. sơ đồ tư duy là một kĩ thuật để nâng cao khả năng ghi chép. Thông qua bản đồ tư duy, mối liên hệ giữa vấn đề chính với các vấn đề liên quan được nối với nhau qua các đường kẻ hoặc các nét vẽ. Nhờ đó, các dữ liệu hoặc các mối liên hệ được nhìn nhận và ghi nhớ một cách dễ dàng hơn. Với cách học này, sinh viên sẽ tiết kiệm được thời gian ghi chép, dễ dàng tiếp thu và tổng hợp kiến thức, thuận tiện cho quá trình ôn tập sau này.
Vì vậy, đề tài nghiên cứu của tôi tập trung vào việc sử dụng bản đồ tư duy để nâng cao hiệu quả ghi nhớ chữ Hán cho sinh viên năm thứ nhất khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc, trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội. Thông qua nghiên cứu này, tôi dự định tìm hiểu và đề xuất một số phương pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả khả năng học tiếng Trung của sinh viên.